Levering Nederlandse fregatten strijdig met ontwikkelingsbeleid. Amsterdam/Groningen 17 december 2008
—Volgens berichten in de Marokkaanse pers zal het defensiebudget van Marokko volgend jaar stijgen tot 16% van de overheidsbegroting. Het parlement is akkoord gegaan met een bedrag van 3.11 miljard euro (34.625 miljard dirham) voor Defensie. Daar bovenop is een bedrag vrijgemaakt van 5.8 miljard euro (64 miljard dirham) voor modernisering van de krijgsmacht, waaronder de aankoop van peperdure Nederlandse SIGMA-fregatten. Ongeveer gelijktijdig werd bekend dat Marokko de komende 5 jaar meer dan een miljard euro zal ontvangen uit het EU steunfonds voor European Neighbourhood Policy, waaraan ook Nederland bijdraagt. Volgens de Campagne tegen Wapenhandel is de levering van de Nederlandse fregatten in strijd met criterium 8 van de Gedragscode Wapenexport (*1) en een voorbeeld van incoherent ontwikkelingsbeleid.
Het afgelopen jaar heeft Marokko enkele zeer grote wapenorders geplaatst. In de VS heeft Marokko 24 F-16 gevechtsvliegtuigen besteld, die inclusief uitrusting en service, maar nog exclusief de bewapening, uit zullen komen op $2.4 miljard. In Frankrijk bestelde Marokko een FREMM commandofregat ter waarde van ¤ 470 miljoen. En bij de Nederlandse scheepswerf De Schelde is een order geplaatst voor drie SIGMA fregatten met een geschatte waarde van ruim ¤ 800 miljoen.
Het waarom van al deze wapenaankopen is onduidelijk. De enige denkbare ‘vijand’ van Marokko zou aartsrivaal Algerije kunnen zijn, door Marokko gezien als grootste struikelblok bij de internationale erkenning van haar aanspraak op de westelijke Sahara. Algerije heeft de laatste jaren flink verdient aan de gestegen olieprijs en heeft daarvan veel aan bewapening uitgegeven. Een andere reden voor de megawapenorders zou kunnen zijn, dat Marokko en de NAVO nauwer willen samenwerken, en daarvoor moet Marokko ‘NATO-compatible’ worden. Sinds 2 juni 2008 neemt Marokko officieel deel aan de NAVO operatie Active Endeavour, ingesteld na 11 september 2001, waarbij marineschepen patrouilleren in de Middellandse Zee en de Straat van Gibraltar.
Nederland stelt voor de aankoop van de drie Nederlandse fregatten een exportkredietgarantie van ¤ 848 miljoen ter beschikking. Mocht Marokko de schepen uiteindelijk niet kunnen betalen, dan neemt de overheid de schuldvordering over.
(*1) Het achtste criterium luidt: “Compatibiliteit van de wapenuitvoer met de technische en economische capaciteit van het ontvangende land, rekening houdend met de wenselijkheid dat de staten aan hun legitieme behoeften inzake veiligheid en defensie voldoen met zo gering mogelijke aanwending van menselijk en economisch potentieel voor bewapening.”
